DYSLEKSJA ROZWOJOWA

DYSLEKSJA ROZWOJOWA   

• Są to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym.
• Spowodowane są zaburzeniami niektórych funkcji poznawczych, motorycznych i ich integracji, uwarunkowanymi nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego.

LOGOPEDIA

• Uznaje je za syndrom zaburzeń komunikacji, czyli porozumiewania się językowego za pomocą mowy pisanej ( pisma) w aspekcie odbioru informacji – czytania i nadawania informacji- pisania ( Kaczmarek 1975).

PSYCHOLOGIA I NEUROSPYCHOLOGIA

• Zaliczają specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu do zaburzeń wyższych czynności psychicznych  i  za A. Łurią wskazują na ich układową i dynamiczną lokalizację w mózgu.

PEDAGOGIKA

• zalicza dzieci ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu do grup osób o specjalnych potrzebach edukacyjnych,
• potrzebują one w procesie uczenia się szczególnych warunków, odpowiadających ich indywidualnym możliwością i ograniczeniom :
• specjalnego programu i indywidualnego tempa jego realizacji,
• specjalnych metod, nauczyciela o odpowiednim przygotowaniu.

Najczęściej stosuje się termin „dysleksja rozwojowa” dla określenia syndromu specyficznych trudności w uczeniu się   czytania i pisania.

• DYSLEKSJA – specyficzne trudności w czytaniu;
• DYSORTOGRAFIA – specyficzne trudności  z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym błędy ortograficzne);
• DYSGRAFIA – niski poziom graficzny pisma;
• DYSKALKULIA – trudności w uczeniu się matematyki.

U jednej osoby mogą występować wszystkie rodzaje dysleksji rozwojowej, najczęściej zdarza się występowanie dysleksji wraz z dysortografią.

Przyczyny

• Zaburzenia funkcji percepcyjno motorycznych (spostrzegania wzrokowego, słuchowego, motoryki) i ich współdziałania (integracji percepcyjno motorycznej),
• funkcji językowych,
• pamięci (wzrokowej, słuchowej, ruchowej),
• lateralizacji,
• orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.

W literaturze podawane są następujące koncepcje etiologiczne dotyczące pierwotnych przyczyn dysleksji rozwojowej:

Koncepcja genetyczna  

• Koncepcja genetyczna zakłada, że przyczyną dysleksji są dyskretne zmiany w centralnym układzie nerwowym, które warunkują zaburzenia funkcjonalne, leżące u podstaw trudności w czytaniu i pisaniu. Nośnikiem tych zaburzeń są patologiczne geny przekazywane z pokolenia na pokolenie. Sądzi się, że dziedziczne uwarunkowania dotyczą 20-30% dzieci dyslektycznych.

Koncepcja organiczna

• Koncepcja organiczna zakłada, że przyczyną dysleksji są organiczne mikrouszkodzenia struktury tych okolic mózgu, które są odpowiedzialne za czynności czytania i pisania.

Do mikrouszkodzeń może dojść wskutek działania czynników patogennych (chemicznych, fizycznych, biologicznych) na centralny układ nerwowy w okresie prenatalny  i okołoporodowym.

Objawy dysleksji rozwojowej

Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu ujawniają się dopiero w szkole, podczas gdy już     w okresie przedszkolnym można zauważyć objawy, które cechują tzw. dzieci ryzyka dysleksji.

• opóźniony rozwój mowy;
• mała sprawność i koordynacja ruchów podczas zabaw ruchowych, samoobsługi, rysowania i pisania (brzydkie pismo);
• wadliwa wymowa, trudności z wypowiadaniem złożonych słów, błędy gramatyczne;
• trudności z różnicowaniem głosek podobnych oraz z wydzieleniem sylab, głosek ze słów

i ich syntezą;

• trudności z wykonywaniem układanek  i odtwarzaniem wzorów graficznych;
• oburęczność;
• mylenie prawej i lewej ręki;
• trudności w czytaniu pomimo dobrej inteligencji oraz braku zaniedbania środowiskowego i dydaktycznego;
• trudności z opanowaniem poprawnej pisowni: pismo zwierciadlane, mylenie liter podobnych pod względem kształtu (p-b-d-g), liter odpowiadających głoskom zbliżonym fonetycznie, opuszczanie liter, błędy ortograficzne pomimo znajomości zasad ortografii.

DEKALOG RODZICA I NAUCZYCIELA DZIECKA MAJĄCEGO KŁOPOTY  W CZYTANIU I PISANIU  

• Staraj się zrozumieć dziecko, jego możliwości i ograniczenia, aby zapobiec pogłębianiu się jego trudności szkolnych i wystąpieniu wtórnych zaburzeń emocjonalnych.
• Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować trudności dziecka, skonsultuj się ze specjalistą.
• Współpracuj z terapeutą dziecka, aby jak najlepiej mu pomagać.
• Opracuj program indywidualnych wymagań wobec ucznia, dostosowany do jego możliwości.  Bądź wobec dziecka życzliwy i wyrozumiały.
• Nie traktuj dziecka jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego.
• Nie wyśmiewaj dziecka w nadziei, że to go zmobilizuje do pracy.
• Nie łudź się, że w końcu sam z tego wyrośnie.

Literatura:

1.Logopedia- pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, Tom 2

Zaburzenia komunikacji językowej u dzieci   i dorosłych

pod redakcją Tadeusza Gałkowskiego i Grażyny Jastrzębowskiej.

Opole 2003

2.M. Bogdanowicz, O dysleksji, czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu – odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, Lublin 1994.