DYSLEKSJA ROZWOJOWA

DYSLEKSJA ROZWOJOWA
- Są to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym.
- Spowodowane są zaburzeniami niektórych funkcji poznawczych, motorycznych i ich integracji, uwarunkowanymi nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego.
LOGOPEDIA
- Uznaje je za syndrom zaburzeń komunikacji, czyli porozumiewania się językowego za pomocą mowy pisanej ( pisma) w aspekcie odbioru informacji – czytania i nadawania informacji- pisania ( Kaczmarek 1975).
PSYCHOLOGIA I NEUROSPYCHOLOGIA
- Zaliczają specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu do zaburzeń wyższych czynności psychicznych i za A. Łurią wskazują na ich układową i dynamiczną lokalizację w mózgu.
PEDAGOGIKA
- zalicza dzieci ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu do grup osób o specjalnych potrzebach edukacyjnych,
- potrzebują one w procesie uczenia się szczególnych warunków, odpowiadających ich indywidualnym możliwością i ograniczeniom :
- specjalnego programu i indywidualnego tempa jego realizacji,
- specjalnych metod, nauczyciela o odpowiednim przygotowaniu.
Najczęściej stosuje się termin „dysleksja rozwojowa” dla określenia syndromu specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania.
- DYSLEKSJA – specyficzne trudności w czytaniu;
- DYSORTOGRAFIA – specyficzne trudności z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym błędy ortograficzne);
- DYSGRAFIA – niski poziom graficzny pisma;
- DYSKALKULIA – trudności w uczeniu się matematyki.
U jednej osoby mogą występować wszystkie rodzaje dysleksji rozwojowej, najczęściej zdarza się występowanie dysleksji wraz z dysortografią.
Przyczyny
- Zaburzenia funkcji percepcyjno motorycznych (spostrzegania wzrokowego, słuchowego, motoryki) i ich współdziałania (integracji percepcyjno motorycznej),
- funkcji językowych,
- pamięci (wzrokowej, słuchowej, ruchowej),
- lateralizacji,
- orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.
W literaturze podawane są następujące koncepcje etiologiczne dotyczące pierwotnych przyczyn dysleksji rozwojowej:
Koncepcja genetyczna
- Koncepcja genetyczna zakłada, że przyczyną dysleksji są dyskretne zmiany w centralnym układzie nerwowym, które warunkują zaburzenia funkcjonalne, leżące u podstaw trudności w czytaniu i pisaniu. Nośnikiem tych zaburzeń są patologiczne geny przekazywane z pokolenia na pokolenie. Sądzi się, że dziedziczne uwarunkowania dotyczą 20-30% dzieci dyslektycznych.
Koncepcja organiczna
- Koncepcja organiczna zakłada, że przyczyną dysleksji są organiczne mikrouszkodzenia struktury tych okolic mózgu, które są odpowiedzialne za czynności czytania i pisania.
Do mikrouszkodzeń może dojść wskutek działania czynników patogennych (chemicznych, fizycznych, biologicznych) na centralny układ nerwowy w okresie prenatalny i okołoporodowym.
Objawy dysleksji rozwojowej
Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu ujawniają się dopiero w szkole, podczas gdy już w okresie przedszkolnym można zauważyć objawy, które cechują tzw. dzieci ryzyka dysleksji.
- opóźniony rozwój mowy;
- mała sprawność i koordynacja ruchów podczas zabaw ruchowych, samoobsługi, rysowania i pisania (brzydkie pismo);
- wadliwa wymowa, trudności z wypowiadaniem złożonych słów, błędy gramatyczne;
- trudności z różnicowaniem głosek podobnych oraz z wydzieleniem sylab, głosek ze słów
i ich syntezą;
- trudności z wykonywaniem układanek i odtwarzaniem wzorów graficznych;
- oburęczność;
- mylenie prawej i lewej ręki;
- trudności w czytaniu pomimo dobrej inteligencji oraz braku zaniedbania środowiskowego i dydaktycznego;
- trudności z opanowaniem poprawnej pisowni: pismo zwierciadlane, mylenie liter podobnych pod względem kształtu (p-b-d-g), liter odpowiadających głoskom zbliżonym fonetycznie, opuszczanie liter, błędy ortograficzne pomimo znajomości zasad ortografii.
DEKALOG RODZICA I NAUCZYCIELA DZIECKA MAJĄCEGO KŁOPOTY W CZYTANIU I PISANIU
- Staraj się zrozumieć dziecko, jego możliwości i ograniczenia, aby zapobiec pogłębianiu się jego trudności szkolnych i wystąpieniu wtórnych zaburzeń emocjonalnych.
- Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować trudności dziecka, skonsultuj się ze specjalistą.
- Współpracuj z terapeutą dziecka, aby jak najlepiej mu pomagać.
- Opracuj program indywidualnych wymagań wobec ucznia, dostosowany do jego możliwości. Bądź wobec dziecka życzliwy i wyrozumiały.
- Nie traktuj dziecka jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego.
- Nie wyśmiewaj dziecka w nadziei, że to go zmobilizuje do pracy.
- Nie łudź się, że w końcu sam z tego wyrośnie.
Literatura:
1.Logopedia- pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, Tom 2
Zaburzenia komunikacji językowej u dzieci i dorosłych
pod redakcją Tadeusza Gałkowskiego i Grażyny Jastrzębowskiej.
Opole 2003
2.M. Bogdanowicz, O dysleksji, czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu – odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, Lublin 1994.